Malowany dzbanku...

Parafrazując piosenkę Heleny Vondráčkovej można spróbować wyrazić zachwyt nad najpiękniejszym dzbankiem z Gozdnickiej Porcelany. 

Malowany dzbanku z Gozdnickiego Marktu,

znasz ten czas, dobrze znasz ten czas.

Gdy gliniasta skała w ogniu się zmieniała,

W porcelanę, białą porcelanę.

Obraz przyrody, niezwykłej urody,

Zatrzymał się czas, a czyżyki śpiewają jak kiedyś.

malowany dzbanku, z Gozdnickiego Marktu,

świtaniem witaj nas!

Hej, tylko mi, dudziarzu, graj,

twoją pieśń niech niosą ptaki!

Hej, graj mi, dudziarzu, graj,

a ja ją posyłam wam.

Dzbanek do kawy powstał w Gozdnickiej Manufakturze Porcelany w latach 1882-1888, gdy właścicielami byli Gustaw Otremba i Hugo Schmidt. Wyrób jest sygnowany literami FPM (skrót od nazwy Freiwaldauer Porzellan Manufaktur) i znakiem w kształcie berła. Wysokość wynosi 22 cm.

Dzbanek wykonano z białej solidnej porcelany. Stylistycznie forma podyktowana jest wpływami stylu późny biedermeier. Stożkowaty smukły korpus posadowiony został na wyraźnie wyodrębnionej podstawie. Wieńczy go wysoka silnie rozchylona szyjka. Lejek esowato wygięty. Uchwyt, o kolistym przekroju, jest zawinięty półkoliście i rozdwojony w dolnym przyczepie. Pokrywka kopulasta z silnie profilowana wysoką sterczynką. Na powierzchni lejka i uchwytu wymodelowano plastyczne dekoracje w postaci pierścieni oraz podłużnych kanelur. Sedno dekoracji stanowi jednak ręcznie malowane barwne przedstawienie ptactwa. Na dwóch powierzchniach korpusu zlokalizowane są po trzy ptaki, osadzone w roślinnym anturażu krzewów i traw. Ptaki niestety są "nieznanymi gatunkami" lub „niewystępującymi gatunkami” tzn. namalowane według pomysłu i fantazji malarza porcelany. Prawie u każdego ptaka namalowanego na dzbanku cechy charakterystyczne danego gatunku są łączone z cechami innego gatunku np. ptak ma upierzenie podobne do wilgi, ale postura wcale na to nie wskazuje.

Mimo wszystko można powiedzieć, że na pierwszym malowidle czerwony ptak podobny jest do łuskowca, żółty obok niego przypomina wilgę a ten na samym dole przypomina czyża małego [Carduelis Psaltria]- gatunek z Ameryki Północnej.

Na drugim malowidle ptak na samej górze (zwisający głową w dół) podobny jest do Szczygła, ten obok niego niestety nie pasuje do żadnego gatunku ze względu na kolor upierzenia, wygląd ciała i kształt dzioba. Natomiast ten na samym dole posturą pasuje idealnie do ptaków drozdowatych, ale upierzenie jest zupełnie inne niż posiadają ptaki z tego gatunku.

Dodatkowo na innych elementach dzbanka oraz wolnych przestrzeniach korpusu umieszczono ornamenty w motywie frywolnych insektów wśród których można wyróżnić przedstawicieli rodzin: chrząszczy, błonkówek, motyli oraz pluskwiaków. Przypadkowość rozmieszczenia owadów tak naprawdę służy maskowaniu zanieczyszczeń i nierówności szkliwa zwanych muchami lub muszkami. Nazwa ta pochodzi od malowania w tych miejscach owadów głównie much i nawiązuje to do starej, miśnieńskiej, tradycji dekorowania porcelany. Relief całego wyrobu oraz jego tektonikę i krawędzie podkreślono złotym paskowaniem.

Przykrywka dzbanka również zasługuje na uwagę ponieważ poza złoconymi reliefami zdobią ją ręcznie malowane owady oraz kwiaty. To te same gatunki owadów co na dzbanku różni je natomiast forma, ponieważ przedstawione są w ruchu. Jakby uciekały i odlatywały gdy chwytamy za przykrywkę. Rośliny to prawdopodobnie: chaber łąkowy, niezapominajka oraz owoc agrestu?

Unikatowy dzbanek należy do prywatnej kolekcji autorów „Encyklopedii Śląskiej Porcelany” Państwa Ireny i Romana Gatys. Zachęcamy wszystkich Państwa do zapoznania się z licznymi publikacjami autorstwa Ireny i Romana Gatys oraz polubienia strony FB Śląska Porcelana, ponieważ są to ludzie piszący z wielkim zaangażowaniem o swojej życiowej pasji. Zachęcamy również do podziwiania okolicznej przyrody Borów Dolnośląskich z okolic Ruszowa i Gozdnicy na stronie  http://www.birdwatching.pl/galerie-autorskie/4523-gacek7 z autorskimi zdjęciami ornitologa amatora Pawła Bocheńskiego współautora wortalu internetowego BirdWatching. Jeśli natomiast interesują Cię unikatowe wyroby porcelanowe to zachęcamy do śledzenia profilu FB Old Stuff oraz strony www.old-stuff.pl pana Tomasza Żura.

Autorzy: Paweł Bocheński, Mirosław Marciniak, Edward Remiszewski, Tomasz Żur

Korekta Irena i Roman Garys.