Pomiędzy Polaną a Toporowem żyją osadzone tu przez leśników najpiękniejsze ptaki Borów Dolnośląskich –głuszce. Ten symbol lasów sosnowych „ Urodzony, aby być wolnym” powoli zadomawia się na tym terenie. Trzeba być niezwykle ostrożnym, aby ich nie płoszyć.
Niesamowite wrażenie wywiera Krzywy Las , dlaczego te drzewa tańczą – nikt nie wie – może przygrywają im na harmonii polegli żołnierze 37 pp. , którzy stoczyli 16 kwietnia 1945 roku niezwykle krwawą bitwę ze zdesperowanymi Niemcami. Nad samą Nysą stoi pomnik
poległych żołnierzy II Armii WP, miejsce bitwy 37 pp. Ledwo widoczne okopy są świadkiem tamtych krwawych wydarzeń.
Kilka tygodni temu saperzy wysadzili spory arsenał pocisków i niewybuchów. Kto wie ile jeszcze ' "zardzewiałej śmierci" kryje się w okolicznych lasach.
12 km na zachód od Polany leży Toporów (Prędocice, Tormersdorf)).
Północna granica Bielawy Dolnej, przylega do nieistniejącej już dziś wsi Prędocice - Toporów (niem. Tormersdorf). Na przeciwległym brzegu Nysy Łużyckiej znajduje się niemieckie miasto Rottenburg. Po zakończeniu działań wojennych, wieś została całkowicie wyludniona. Jedynymi jej mieszkańcami byli żołnierze Wojsk Ochrony Pogranicza, którzy mieli tutaj strażnicę.
16 kwietnia 1945 roku w wyniku operacji łużyckiej doszło do zaciętych walk żołnierzy II Armii Wojska Polskiego z siłami niemieckimi. Tutaj znajdowało się miejsce dowodzenia wojsk polskich. Wtedy to, Prędocice otrzymały wojenny kryptonim "Toporów". Gdy II wojna światowa zbliżała sie do końca, dla wielu żołnierzy Toporów okazał sie ostatnim miejscem spoczynku. Nazwa Toporów, do dziś funkcjonuje wśród tutejszych mieszkańców.
Przed 1403 – stara osada serbołużycka znana pod nazwą Tornow
1403 – pojawia się we wzmiankach nazwa osady Tolmisdorf
1490 – pojawia się we wzmiankach nazwa osady Tormersdorff
1518, 6 października – pożar trawi doszczętnie istniejący tutaj dwór rycerski. Podczas tego pożaru wiał silny wiatr wschodni i ogień przeniósł się na leżącą w pobliżu Rozbórkę (Rothenburg).
Przez długi czas Prędocice leżały w dobrach Penzigów, którzy przekazywali wieś swoim rycerzom w lenno.
1840 – w miejscu, w którym stał dwór, wzniesiono fabrykę fajansu.
przed 1860 – zamknięcie fabryki fajansu.
1813 – poważne zniszczenia podczas kampanii saskiej (straty materialne wyniosły blisko 3500 talarów).
1813, 24 maja – bitwa pod Prędocicami pomiędzy nacierającymi z zachodu wojskami francuskimi marszałka Victora z ariergardą kozacką w sile 500 koni. Walki o most w Prędocicach trwały kilka godzin. Wycofanie się wojsk rosyjskich w głąb Puszczy Zgorzeleckiej po zaistnieniu groźby okrążenia po przeprawieniu się przez Nysę poniżej Bielawy piechoty francuskiej z artylerią. Poległych w bitwie Francuzów i Rosjan pochowano w lesie na wschód od wsi.
1898 – założono na obszarze Prędocic zakład opiekuńczy protestanckiego bractwa Zoarystów. Placówka owa spełniała zadania opieki nad starymi rencistami, osobami bez środków do życia, zaniedbaną młodzieżą, epileptykami, a także chorymi umysłowo. Podopieczni zoarystów rozlokowani byli w trzech domach – "Zoar", "Betlejem", "Troas".
1941 – Naziści utworzyli w zakładzie opiekuńczym przejściowy obóz dla Żydów śląskich (głównie z Wrocławia).
1941 – 1942 – w prędocickim getcie przebywało co najmniej 532 Żydów (w pewnym okresie nawet ponad 700), których przewieziono później do obozów zagłady "na wschodzie". W pobliżu dawnego protestanckiego cmentarza wiejskiego znajdują się miejsca pochówku zmarłych w obozie Żydów (dokładna lokalizacja mogił żydowskich nie jest wiadoma).
Jeńców Stalagu VIII A zatrudniano tutaj przy regulacji Nysy Łużyckiej.
Obecnie jest to miejsce spotkań i zlotów kombatantów II Armii WP. Znajduje się tutaj pomnik poległych żołnierzy 37 pułku piechoty 7 dywizji piechoty w walkach na Łużycach w kwietniu 1945 r.
Prędocice niezamieszkane są od wielu lat.
Przez pewien okres stacjonowała tutaj straż graniczna.
Źródlo: Wikipedia
W Toporowie, na niemieckim cmentarzu trwają prace archeologiczne, których celem jest zbadanie życia mieszkańców tej wioski przed 1945 rokiem.
12 km na zachód od Polany leży Toporów (Prędocice, Tormersdorf)).
Północna granica Bielawy Dolnej, przylega do nieistniejącej już dziś wsi Prędocice - Toporów (niem. Tormersdorf). Na przeciwległym brzegu Nysy Łużyckiej znajduje się niemieckie miasto Rottenburg. Po zakończeniu działań wojennych, wieś została całkowicie wyludniona. Jedynymi jej mieszkańcami byli żołnierze Wojsk Ochrony Pogranicza, którzy mieli tutaj strażnicę.
16 kwietnia 1945 roku w wyniku operacji łużyckiej doszło do zaciętych walk żołnierzy II Armii Wojska Polskiego z siłami niemieckimi. Tutaj znajdowało się miejsce dowodzenia wojsk polskich. Wtedy to, Prędocice otrzymały wojenny kryptonim "Toporów". Gdy II wojna światowa zbliżała sie do końca, dla wielu żołnierzy Toporów okazał sie ostatnim miejscem spoczynku. Nazwa Toporów, do dziś funkcjonuje wśród tutejszych mieszkańców.
Przed 1403 – stara osada serbołużycka znana pod nazwą Tornow
1403 – pojawia się we wzmiankach nazwa osady Tolmisdorf
1490 – pojawia się we wzmiankach nazwa osady Tormersdorff
1518, 6 października – pożar trawi doszczętnie istniejący tutaj dwór rycerski. Podczas tego pożaru wiał silny wiatr wschodni i ogień przeniósł się na leżącą w pobliżu Rozbórkę (Rothenburg).
Przez długi czas Prędocice leżały w dobrach Penzigów, którzy przekazywali wieś swoim rycerzom w lenno.
1840 – w miejscu, w którym stał dwór, wzniesiono fabrykę fajansu.
przed 1860 – zamknięcie fabryki fajansu.
1813 – poważne zniszczenia podczas kampanii saskiej (straty materialne wyniosły blisko 3500 talarów).
1813, 24 maja – bitwa pod Prędocicami pomiędzy nacierającymi z zachodu wojskami francuskimi marszałka Victora z ariergardą kozacką w sile 500 koni. Walki o most w Prędocicach trwały kilka godzin. Wycofanie się wojsk rosyjskich w głąb Puszczy Zgorzeleckiej po zaistnieniu groźby okrążenia po przeprawieniu się przez Nysę poniżej Bielawy piechoty francuskiej z artylerią. Poległych w bitwie Francuzów i Rosjan pochowano w lesie na wschód od wsi.
1898 – założono na obszarze Prędocic zakład opiekuńczy protestanckiego bractwa Zoarystów. Placówka owa spełniała zadania opieki nad starymi rencistami, osobami bez środków do życia, zaniedbaną młodzieżą, epileptykami, a także chorymi umysłowo. Podopieczni zoarystów rozlokowani byli w trzech domach – "Zoar", "Betlejem", "Troas".
1941 – Naziści utworzyli w zakładzie opiekuńczym przejściowy obóz dla Żydów śląskich (głównie z Wrocławia).
1941 – 1942 – w prędocickim getcie przebywało co najmniej 532 Żydów (w pewnym okresie nawet ponad 700), których przewieziono później do obozów zagłady "na wschodzie". W pobliżu dawnego protestanckiego cmentarza wiejskiego znajdują się miejsca pochówku zmarłych w obozie Żydów (dokładna lokalizacja mogił żydowskich nie jest wiadoma).
Jeńców Stalagu VIII A zatrudniano tutaj przy regulacji Nysy Łużyckiej.
Obecnie jest to miejsce spotkań i zlotów kombatantów II Armii WP. Znajduje się tutaj pomnik poległych żołnierzy 37 pułku piechoty 7 dywizji piechoty w walkach na Łużycach w kwietniu 1945 r.
Prędocice niezamieszkane są od wielu lat.
Przez pewien okres stacjonowała tutaj straż graniczna.
Źródlo: Wikipedia
W Toporowie, na niemieckim cmentarzu trwają prace archeologiczne, których celem jest zbadanie życia mieszkańców tej wioski przed 1945 rokiem.
Najważniejszym i przesądzającym elementem wystartowania prac badawczych było zdobycie grantu z Narodowego Centrum Nauki, przez Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Mało kto wie, że sam początek prac rozpoczął się od lotniczego laserowego skanowania terenu, przez georadar na głębokość około 3-4 m, który w archeologii używany jest przede wszystkim do: lokalizacji dawnych cmentarzysk, palenisk, krypt, ustalania geometrii starej zabudowy, inspekcji murów i ścian, jak również ustalania przebiegu podziemnych korytarzy. Głównym celem prowadzonych badań jest poznanie mieszkańców nieistniejącej już dziś wsi Prędocice poprzez odnalezienie ludzkich szkieletów na terenie dawnego cmentarza. Badania skupiają się również nad wyglądem wsi po dosłownym „wchłonięciu” jej przez las, a także na symbiozie roślin nasadzonych przez byłych mieszkańców z roślinnością występującą w sposób naturalny. Ciekawostką jest, iż na tym terenie można spotkać drzewo cyprysowe oraz piękne aleje dębowe, które zostały nasadzone w miejscu pochówków. Przy pomocy badań antropologicznych będzie można zrekonstruować fizyczny wygląd dawnych grup ludzkich na tym terenie i dowiedzieć się o ich wyglądzie, przebytych chorobach, czy też w jakim wieku umierali. W tym roku odnaleziono już 18 mogił, gdzie badacze określili, iż szkielety pochodzą z przełomu XIX / XX wieku, a pochówki odbyły się w obrządku ewangelickim. Wszystkie szkielety po przeprowadzonych badaniach są poddawane inhumacji (pogrzebanie zwłok). Natomiast odnalezione w tym obszarze krzyże zostaną poddane rewitalizacji i z powrotem wrócą na swoje miejsce. Całość wykonywanych prac zostanie podsumowana w książce, na którą są już gotowe materiały. Czekamy więc z niecierpliwością na jej wydanie. Źródło: powiatzgorzelecki.pl
Opracował: Edward Remiszewski
Zdjęcia: Zbigniew Mesjasz
Opracował: Edward Remiszewski
Zdjęcia: Zbigniew Mesjasz
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz