Tartak Besser w Gozdnicy i Ruszowie

Pan Mirosław Marciniak odnalazł artykuł , który wyjaśnia co łączy Besserów z Ruszowa i Gozdnicy.

Przedsiębiorstwa handlowe w Freiwaldau

1. budownictwo

a) Besser Bros.

Przedsiębiorstwo budowlane i tartak, założone 01.10.1919 r.

Po wysiedleniu osiedlił się wraz z rodziną w Herforf/Westf. i w latach 1945-1946 pracował jako kierownik oczyszczania miasta Herford. W kolejnych latach przejął zarządzanie firmą budowlaną zajmującą się odbudową. Fritz Mischok, który był wówczas przedstawicielem okręgu, mianował go honorowo pierwszym lokalnym przedstawicielem Freiwaldau. Dzięki jego niestrudzonemu zaangażowaniu stworzono warunki do ubiegania się o świadczenia w ramach ustawy o wyrównywaniu obciążeń dla innych mieszkańców Freiwaldau. Mistrz budowlany Fritz Besser oddał wybitne usługi urzędom wyrównawczym, kładąc podwaliny pod ankiety, które opracował w trudnych czasach.

Założenie firmy Gebr.

Tartak parowy + działalność budowlana.

Freiwaldau, powiat Sagan, Halbauer Str. 1 została założona 1 października 1919 r. przez Fritza i Erwina Besserów.

1) Erwin Besser przejął zarządzanie tartakiem. Zajął się zakupem drewna od właścicieli lub zarządców okolicznych bogatych zasobów leśnych oraz sprzedażą tarcicy, która nie była potrzebna w jego własnej działalności, a która była kupowana od handlarzy drewnem w okolicy aż do Saksonii.
Kłody drewna były zbierane z lasu za pomocą własnego zespołu i długich wagonów do przewozu drewna, składowane, sortowane i cięte na wymaganą długość i szerokość przy użyciu 2 pełnych koszy do produkcji stolarki, obrzeży i desek, listew, listew i płyt w rocznej ilości około 3.000 metrów sześciennych, przy użyciu pił wahadłowych i tarczowych. Tarcica była transportowana ciężarówkami w celu składowania w istniejących szopach lub na otwartym terenie magazynowym. Deski podłogowe były strugane na gładko na górnej stronie, a boki zostały wyposażone w pióro i wpust przy użyciu połączonej maszyny do strugania i groszkowania.
Wszystkie prace ciesielskie wymagane do realizacji projektów budowlanych, takich jak konstrukcje dachowe, warstwy belek z drewnianymi podłogami i drewnianymi schodami, a także stodoły, drewniane baraki RAD i RLM były przetwarzane i produkowane z własnego materiału tartacznego. Zatrudnionych tu 7 robotników (1 majster stolarski, 4 czeladników stolarskich i 2 uczniów) miało do dyspozycji introligatornię, fabrykę i budynek maszynowy do przygotowywania pracy.
Fabryka skrzyń produkowała masowo drewniane skrzynie z własnego materiału. Klientami były firmy: Nachtigall, Döbeln, Prox & Mader, Döbeln, Josephinenhütte w Oberschreiberhau i Weberei Winkler, Halbau. Ponadto w wagonach kolejowych lokalnych fabryk kamionki produkowano ramy listwowe do wysyłki wyrobów kamionkowych i dostarczano je do nich.
Erwin Besser zmarł 1 lipca 1935 r., a jego następcą został syn Felix.

W 1939 r. zatrudnionych było 17 pracowników, 1 kierownik zakładu

7 drwali

7 stolarzy

2 producentów pudełek.

2) Mistrz budowlany Fritz Besser przejął zarządzanie firmą budowlaną. W wyniku rozległych lokalnych złóż gliny o doskonałej jakości rozwinął się bogaty przemysł dachówek, cegieł, ceramiki, a później wyrobów kamionkowych. Większość nowych budynków, rozbudowy i remonty były wykonywane przez Besser Bros. Ze względu na wysoką temperaturę (ok. 1200 stopni), szamotowe okładziny pieców musiały być stale odnawiane, głównie w miesiącach zimowych. Oznaczało to, że pracownicy byli zajęci przez całą zimę. W wyniku rosnącego zapotrzebowania na siłę roboczą, poszukiwani byli również pracownicy budowlani z promienia 10 km, zwłaszcza murarze piecowi. Po wybudowaniu nowego 6-rodzinnego domu, budynku biurowego i magazynowego, firma przeniosła się na Gartenstrasse 36 w 1924 r. Na szczególną uwagę zasługuje budowa kościoła ewangelickiego, kaplicy cmentarnej, budynku firmy dla przemysłu glinianego i osiedla Blücherstrasse.

W 1939 r. firma zatrudniała 50 pracowników - w tym

1 kierownik robót

20 murarzy, w tym brygadzistów

6 praktykantów murarskich

8 robotników wykwalifikowanych

12 robotników niewykwalifikowanych

3 pracowników biurowych

Fritz Besser zmarł 22.12.1962 r.

3) 20 marca 1923 r. firma nabyła drugi tartak w Rauscha O/L Bahnhofstraße 313. Zakład był zarządzany przez Maxa Herolda, posiadał 1 pełny tartak z rocznym cięciem ok. 1000 metrów sześciennych, które odbywało się w taki sam sposób jak w tartaku Freiwaldau. Stolarnia została dołączona jako działalność pomocnicza. Wszystkie drewniane okna, drzwi i inne produkty stolarskie dla nowych budynków, przebudowy i remonty były przetwarzane, produkowane i instalowane tutaj z własnego materiału tartacznego.


W 1939 r. zatrudnionych było 9 pracowników, 1 kierownik zakładu


3 tartaczników 3 stolarzy 2 cieśli.


Pod koniec wojny Felix Besser był żołnierzem, Fritz Besser służył w Volkssturmie, a zatrudnienie zmniejszyło się do 43 pracowników. Na placu budowy znajdował się magazyn cementu i wapna, rusztowania, maszyny do mieszania i sprzęt.


Na terenie tartaku we Freiwaldau znajdowało się 1200 metrów sześciennych kłód i 300 metrów sześciennych tarcicy, a w tartaku Rauscha 80 metrów sześciennych kłód i 25 metrów sześciennych tarcicy.


Dziś wszystkie materiały zniknęły, oba tartaki spłonęły, a budynki biurowe i magazynowe zawaliły się.

Zdjęcia

Mistrz budowlany Fritz Besser ze srebrną odznaką cechu budowlanego.

Pracownicy w dniu 1 maja 1932 r.

Pracownicy w dniu 1 maja 1936 r.

Felix i Günter Besser na urlopie zdrowotnym

Jubileusz 25-lecia firmy 1 października 1944 r. przed tartakiem Freiwaldau.