Rodzina Wrzosowatych. Miejsce zamieszkania: Bory Dolnośląskie, okolice Ruszowa

Wrzosowate (Ericaceae) to rodzina roślin krzewinkowych, krzewiastych lub drzew z rzędu wrzosowców (Ericales). Rośliny wrzosowate są zróżnicowane pod względem wyglądu. Bywają niskim krzewinkami ( żurawina) o wysokości nie większej niż 15 cm albo wysokimi krzewami do 3 m (azalia). Na pierwszy rzut oka trudno podejrzewać, że to kuzynostwo. Przedstawiam Państwu członków tej zacnej rodziny.

Wrzos zwyczajny (Calluna vulgaris) to zimozielony krzew należący do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Jest to jeden z najpopularniejszych gatunków wrzosowatych w Polsce. Wrzos zwyczajny występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce jest pospolity, rośnie na torfowiskach w borach sosnowych. Wrzos jest rośliną miododajną. Często pszczelarze wywożą ule na wrzosowiska. Największe łany wrzosu występują pod linią wysokiego napięcia i na poligonach w Świętoszowie. 

 Wrzos zwyczajny jest symbolem Szkocji. Jest często wykorzystywany w tradycyjnych szkockich strojach i dekoracjach. Przed drugą wojną światową był synonimem Puszczy Zgorzeleckiej (Kraina Wrzosowiskowa)

Wrzosiec bagienny (Erica tetralix L.) to gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych. Występuje w Europie i jako gatunek introdukowany w Ameryce Północnej. W Polsce jest rzadki. W najbliżej Ruszowa można go napotkać na trzech stanowiskach: Przygiełkowe Moczary koło Gozdnicy, Rezerwat "Wrzosiec" koło Piaseczna oraz Rezerwat Brzeźnik koło Nowogrodźca.  Wrzosiec bagienny to zimozielona krzewinka osiągająca wysokość 10-30 cm. Pędy są cienkie, słabo rozgałęzione. Liście są wąskie, lancetowate, o długości 1-2 cm, szarozielone, owłosione. Kwiaty są różowe lub białe, zebrane w szczytowe, baldachowate kwiatostany. Kwitnie od lipca do września. Wrzosiec bagienny jest objęty ochroną gatunkową w Polsce. 

Bagno zwyczajne (Rhododendron tomentosum) to gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych. Jest to krzew, który dorasta do wysokości 1,5 m. Ma zimozielone liście, które są lancetowate, skórzaste i owłosione od spodu. Kwiaty są białe, różowe lub żółte i zebrane w gęste, wierzchołkowe kwiatostany. Kwitnie od maja do czerwca. Bagno zwyczajne występuje na torfowiskach, w wilgotnych lasach i na mokradłach, jest rośliną charakterystyczną dla torfowisk, wilgotnych lasów i mokradeł. Zawiera związki toksyczne. Spożycie tej rośliny może wywołać podrażnienie żołądka i układu pokarmowego, uszkodzenie nerek oraz paraliż systemu nerwowego. W ruszowskich lasach występuje stosunkowo często w miejscach podmokłych tworzy duże skupiska. Zapachu tej rośliny nie cierpią mole.

Borówka brusznica (Vaccinium vitis-idaea L.) to gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych. Jest to krzewinka o wysokości 10-30 cm. Ma zimozielone liście, które są lancetowate, o długości 1-2 cm, ciemnozielone, błyszczące. Kwiaty są różowe lub białe, zebrane w szczytowe, baldachowate kwiatostany. Kwitnie od maja do czerwca. Owoce są kuliste, o średnicy 6-12 mm, czerwone, kwaskowate. Dojrzewają od sierpnia do września.

Azalia pontyjska (Rhododendron ponticum) to gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych. Jest to krzew lub niewielkie drzewo, które dorasta do wysokości 2-5 m. Ma zimozielone liście, które są lancetowate, o długości 5-10 cm. Kwiaty są duże, o średnicy 5-7 cm, żółte zebrane są w gęste, wierzchołkowe kwiatostany. Kwitnie od maja do czerwca. W Polsce jest gatunkiem zdziczałym spotykanym w niewielu miejscach w kraju, Zawleczone przez leśników egzemplarze azalii żółtej występują około stawu Ślepów zwanego Koreą. Azalia żółta pachnie odurzająco. Często sadzona w przydomowych ogrodach

Borówka czernica to krzewinka o wysokości 10-30 cm. Ma zimozielone liście, które są lancetowate, o długości 1-2 cm, ciemnozielone, błyszczące. Kwiaty są różowe lub białe, zebrane w szczytowe, baldachowate kwiatostany. Kwitnie od maja do czerwca. Owoce są kuliste, o średnicy 6-12 mm, czarne, słodko-kwaśne. Dojrzewają od lipca do sierpnia. Czarne jagody są bardzo cenione dla swoich wartości smakowych i leczniczych. Szczególnie poprawiają wzrok.

W Ruszowie czernica ma swoje święto "Jagodowe Lato"

Żurawina błotna (Oxycoccus palustris) to krzewinka o wysokości 5-15 cm. Ma zimozielone liście, które są lancetowate, o długości 1-2 cm. Kwiaty są białe lub różowe, zebrane w szczytowe, baldachowate kwiatostany. Kwitnie od maja do czerwca. Owoce są kuliste, o średnicy 6-12 mm, czerwone, kwaskowate. Dojrzewają od sierpnia do września.
Żurawina błotna jest rośliną kwasolubną, dlatego rośnie na torfowiskach. Żurawina błotna jest wykorzystywana w tradycyjnej medycynie ludowej w leczeniu przeziębienia, grypy, chorób układu moczowego, kamicy nerkowej, stanów zapalnych dróg moczowych i nerek.

W naszych lasach jest stosunkowo rzadka. Niewielkie skupiska tej ciekawej roślinki występują na terenach podmokłych: na zachód od Okrąglicy, Przygiełkowych Moczarach oraz Łąkach za Kasztanówką. 

Łochynie, czyli borówka bagienna, zwane są pijanicami ze względu na swój gorzki smak. Jagody te zawierają garbniki, które mają działanie ściągające i mogą powodować uczucie suchości w ustach. W dużych ilościach mogą również powodować zawroty głowy i nudności.

W okolicach Ruszowa łochynie są powszechnie spotykane na bagnach i w lasach bagiennych. Jagody te dojrzewają od lipca do września. Mają ciemnoniebieski kolor i są nieco większe od borówek leśnych. Łochynie są jadalne.